Presentatie

Langereis & Rosenstein

Op 6 februari 2004 ontmoetten Ellen Rosenstein en Ronald Langereis elkaar op een receptie in het ‘wijkservicepunt Museumkwartier’ in de Obrechtstraat, Amsterdam Oud-Zuid. Daar werd een boekje gepresenteerd over een eeuw Palestrinastraat.¹) Ellen had, als bewoner van een van de lage huisjes in de Van Breestraat, een periode van bijna vijf jaar funderingsperikelen achter de rug en vond dat de Van Bree daarom zeker ook wel een boekje verdiende. Bovendien is zij enorm op ‘haar’ straat gesteld. Als oud-studiegenoten besloten zij samen dat boek- je te maken. Een week later liepen ze het begin van de Van Breestraat door en daar werd spontaan de naam van hun 'project' geboren: 'de kleine van Bree'.

Een kenmerk van dit stukje straat is nl. dat er in 1898 / 99 aan de even zijde twintig lage huizen zijn gebouwd, die 'klein' afsteken bij wat in de rest van de Concertgebouwbuurt gangbaar is. Uitgever Bas Lubberhuizen heeft daar in zijn doctoraalscriptie kunstgeschiedenis 'Het geheim van de Emmastraat' (1992) ook speciaal enkele bladzijden aan gewijd.

Ben je hier verdwaald via een zoekmachine?
Begin dan op 'de kleine van Bree'

Een ander aspect is, dat alle twintig huisjes al jaren aan het verzakken waren. In 1998 leek dit proces dramatisch te verergeren, zodat er snel iets aan de funderingen moest gebeuren, anders was er binnenkort geen 'kleine van Bree' meer geweest. De bewoners hebben zich – toen de mogelijke gevolgen eenmaal duidelijk waren – georganiseerd en een vereniging opgericht: Pomona, de naam van een vroegere fruitbomenkwekerij die tot ongeveer 1895 gelegen was, waar nu dit deel van de Van Breestraat staat.

Cover van de gedrukte uitgave.

De speciale sfeer in dit stukje straat, de rust en de acacia's en daarbij de saamhorigheid onder de bewoners in de periode 1998–2003 vormen de inspiratiebron voor het boekje 'de kleine van Bree'. Mensen die er gewoond hebben, denken er nog met warme gevoelens en een zekere nostalgie aan terug en degenen die er nu wonen willen er eigenlijk nooit meer weg. Zij tellen in decennia, niet in jaren. Het op 20 maart 2005 in de Obrechtkerk ten doop gehouden boekje 'de kleine van Bree' wil een goede afspiegeling zijn van die gevoelens.

Er wordt aandacht besteed aan het funderingsherstel, aan de geschiedenis van dit stukje Oud-Zuid: Pomona, de bouwers, de eigenaren van toen en nu, de bewoners, maar het unieke ervan is met name: de persoonlijke herinne-ringen van degenen die er gewoond hebben en nu nog wonen, van 1899 tot nu. Behalve tekst, zijn er ook foto's – door bewoners beschikbaar gesteld, documenten, akten en 'faits divers'. Het boekje wordt uitgegeven in eigen beheer en kost € 12,50 in de boekwinkel.²)

Verder is bij de presentatie in de Obrechtkerk de componist Van Bree, waar de straat naar vernoemd is, aan de vergetelheid ontrukt: zijn 'Feest-Marsch' en daarna 'Galop', beide composities uit 1849, zijn door Hans van Olphen, een voormalige bewoner van Van Breestraat 56, op de piano vertolkt en zorgden bij dit evenement voor een extra feestelijke sfeer, nog verhoogd door de door Otto Pasteuning, onze meest enthousiaste promotor, gratis ter beschikking gestelde wijn.

Foto's

De auteurs bedanken de bezoekers voor hun komst, doen kort verslag van hoe het boekje tot stand is ge- komen, bedanken allen die eraan hebben meegewerkt, ook de sponsors en kondi- gen het optreden aan van Hans van Olphen.

Hans van Olphen in de Obrecht
tijdens zijn vertolking van de 'Feest-Marsch' en 'Galop' van Johannes van Bree.

Laurien van den Hoven, wethouder deelraad Oud-Zuid,
neemt het eerste exemplaar van 'de kleine van Bree' in ontvangst.

Jeroen Mes, bewoner van nr. 30,
biedt namens bewonersvereniging 'Pomona' de auteurs een boeket aan.

(Foto's: Myrthe Langereis)


¹) Het boekje over de naast de kleine van Bree gelegen Palestrinastraat was in 2003 een initiatief van de journalist en schrijver Eric-Jan Weterings, die toen zelf in die straat woonde op nr. 13hs. Hij was gegrepen door zijn ontdekking dat Parool-journaliste en drijvende kracht achter 'Opzij', Wim Hora Adema, in de straat had gewoond – op nr. 19 – en daar regelmatig bijeenkomsten had gehouden met haar feministische aanhang, o.a. Annie M.G. Schmidt en Hedy d'Ancona. In zijn boekje over de Palestrinastraat besteedde hij daar al ruim aandacht aan en later publiceerde hij een biografie van haar, 'Deurwaarder van de vriendschap', 2006.
Ik vond op internet dat hij in maart 2016 is overleden, 55 jaar.
Zijn speurwerk in het verleden van de Palestrinastraat leverde voor mij ook opmerkelijk nieuws op. Zo las ik dat ik 11 jaar gewoond had in het geboortehuis van Gerrit Kouwenaar, nr. 6bv, en dat er in het beneden-huis dat ik daarna betrok, een joods gezin met twee dochters, de familie Wijnberg, had gewoond, dat in de oorlog was weggevoerd.
Omdat ik er al zo lang woonde, was ik voor Eric-Jan een bron van informatie en fotomateriaal en zelf heb ik ook een hoofdstuk aan zijn boekje bijgedragen. De ervaring daarbij opgedaan is voor mij zeker een factor geweest bij het besluit een boekje over de Van Breestraat te gaan maken.

²) Dit is het voorblad van de vernieuwde, digitale versie van 'de kleine van Bree'.
De inhoud is grotendeels gelijk aan die van de gedrukte uitgave; er zijn wat fouten verbeterd en enkele foto's toegevoegd. Omwille van het leesgemak op computers en tablets is de layout aangepast, dwars met twee kolommen per pagina. De belangrijkste wijziging vormen de hyperlinks, waarmee informatie over in de tekst genoemde personen en locaties direct kan worden opgeroepen en zichtbaar gemaakt, o.a. met Street View.
De in de tekst hierboven vermelde prijs voor het fysieke boekje is niet van toepassing. Een leesrecht voor het pdf-bestand kost eenmalig
€ 4,50. Een leesrecht kunt u aanvragen in de blauwe kolom rechts van deze tekst.
Na ontvangst van uw betaling stuur ik u de link naar het bestand per e-mail toe.

Ik wens u veel leesplezier,
Ronald Langereis